Hizmet İlke ve Standartları
A. ETİK İLKELER
Madde 1 - Öğrencilerin yaşam boyu öğrenme kültürü ve okuma alışkanlığı kazanmaları, bilimsel bilgiye erişme ve onları kullanabilme becerilerine sahip olabilmeleri; öğretmenlerin mesleki çalışmalarında kullanabilecekleri bilgi kaynaklarına erişimleri ve bütün kullanıcıların düşünme kapasitelerinin geliştirilmesi için kütüphane hizmetlerinin her bir kullanıcının gereksinimlerini tam olarak karşılayacak biçimde verilmesi sağlanmalıdır.
Madde 2 - Okul kütüphanecileri, tüm okul topluluğu üyeleri (yönetici, öğretmen, öğrenci, veli ve diğer okul çalışanları) ile olan ilişkilerinde mesleki etik ilkelerine uygun davranmalıdır. Bu konuda Türk Kütüphaneciler Derneği tarafından oluşturulan Mesleki Etik İlkeleri temel alınmalıdır.
Madde 3 - Etnik kökeni, yaşam görüşü, yaşı ve becerileri ne olursa olsun, kütüphanede her kullanıcıya eşit hizmet olanakları sağlanmalıdır. Bu noktada okul kütüphanecisi tüm ön yargılarından bağımsız bir biçimde hizmet vermek durumundadır.
Madde 4 - Okul kütüphanecisi, hizmet sunarken kullanıcılarına bilgi ve teknolojiyi etik kurallara uygun şekilde kullanma alışkanlığını kazandırmak için çaba gösterir.
- Tüm eğitim kademelerinde etik uygulamalar öğrencilerin eğitim düzeyleri, seviyeleri ve yaşları dikkate alınarak gerçekleştirilmelidir.
- “Okul kütüphanesinin açık ve güvenli bir öğrenme ortamına sahip olma” rolünü güçlendirmek için kütüphaneciler danışman ve eğitmen rolünü bir arada yürütmelidirler.
- Etik değerlendirmeler için öğretmenler (psikolojik danışman / rehber öğretmen), okul yönetimi, Okul Aile Birliği (Veliler) ve kütüphanecilerden oluşan bir komite kurulmalıdır.
Madde 5 - Okul kütüphaneleri hizmetlerinde, bilginin etik kullanımı için geliştirilen ilkelerin öğretilmesine de yer verilmelidir. Bu bağlamda atıf verme, alıntı yapma ve kaynak gösterme standartları (APA, MLA, vb. gibi) her öğretim kademesinde farklı düzeyde ele alınmalı, öğretmen ve öğrencilerin bu standartları kullanması zorunlu hale getirilmelidir.
Madde 6 - Öğrencilerin aşırmacılık, uydurmacılık, saptırma ve hayali yazarlık gibi etik dışı davranışlardan kaçınmaları özendirilmeli ve oluşturulacak etik kurul bu davranışları denetlemeli ve gerekiyorsa yaptırım uygulamalıdır.
B. BİLGİ OKURYAZARLIĞI İLKE VE STANDARTLARI
Madde 1 - Okul kütüphaneleri, hizmetlerini uluslararası bilgi okuryazarlığı standartlarına bağlı kalarak bilgi gereksinimini tanımlayabilen, arama, bulma, kullanma, sentez yapma ve değerlendirme aşamalarını gerçekleştirebilen bilgi okuryazarı kullanıcılar için planlar.
Madde 2 - Okul kütüphaneleri, bilgi okuryazarı kullanıcıların yetişmesi için gereken tüm çalışmaları yapar.
Madde 3 - Okul kütüphaneleri, bilgi okuryazarı kullanıcıları yetiştirmek için öğrencilere aşağıdaki çerçevede hizmet sunmalıdır:
- Kendi kendine öğrenme becerilerini geliştirebilmek için öğrencilere, kütüphanenin ve kütüphane kaynaklarının, düzeni ve yapısını tanıtmalıdırlar.
- Kütüphaneci, grup çalışmalarında grup danışmanı olarak hareket edebilmeli ve problem çözümlemede kütüphaneyi kaynak olarak kullanmalarında onları gerektiği kadar destekleyebilmelidir.
- Öğrencilerin planlama becerilerini geliştirebilmesi için çalışmanın en başından itibaren kütüphanecinin kaynak seçiminde yönlendirmelerde bulunması ve kaynakların etkin kullanılmasını sağlaması gereklidir.
- Kütüphaneci, grupların ve bireylerin özel gereksinimlerini karşılayacak nitelikte belirleme ve toplama becerileri için özel dersler/çalışmalar düzenlemelidir. Bu düzenleme öğretmenler ile işbirliği içerisinde yürütülmelidir.
- Kütüphaneci özellikle öğrencilerin doğru, güncel ve yeterli bilgiyi nereden bulabilecekleri, yanlış ve açık olmayan bilgiyi nasıl tespit edebilecekleri konusunda onları bilgilendirmelidir.
- Kütüphaneci öğrenci araştırmalarının yapısal özelliklerinde uzman olmalı ve öğrencilere başlıkları, bölümleri ve kaynakçayı nasıl yazacakları konusunda öneriler vermelidir. Buna ek olarak, özet yazma, alıntı yapma ve doğru bibliyografik künyeleri yazabilme vb. beceriler kütüphanede geliştirilmeli ve kütüphaneci tarafından desteklemelidir.
- Öğrencinin ihtiyaç duyduğu öğretim ortamı kütüphanede sağlamalıdır.
- Bilgi okuryazarlıgı becerilerinin kazandırılması çalışmaları sonucunda ortaya çıkan rapor/proje/ödevin değerlendirilmesi aşamasında kütüphaneci, öğretmenlerle birlikte sürece dahil olmalıdır.
Madde 4 - Bilgi Okuryazarlığı Eğitim Programları geliştirilmeli ve bu programların geliştirilmesinde Okul yönetimi, öğretmen ve kütüphanecilerin işbirliği yapması sağlanmalıdır.
C. ÖDEV YÖNERGESİ VE AKADEMİK DÜRÜSTLÜK
Madde 1 - Her okul kütüphanesi, okulun kurallarına uygun olarak bir ödev yönergesi hazırlamak ve bunu uygulamak durumundadır. Uygulamanın denetleyici ve yönergeyi geliştirici kişileri arasında mutlaka kütüphaneci yer almalıdır.
Madde 2 - Bilgi okuryazarı bireyler yetiştirmek amacıyla hizmet verilen kullanıcıların akademik dürüstlük ölçütlerine uygun hareket etmesi için okul kütüphanesi, hizmetlerini düzenler ve uygular.
Madde 3 - Öğrencilerin araştırmalarında / ödevlerinde nitelikli ve güvenilir bilgi kaynaklarını kullanması sağlanmalıdır.
Madde 4 - Öğretmenlere araştırma süreçlerinin neler olduğu ve neleri kapsadığını anlatan bilgilendirme eğitimleri yapılmalıdır.
Madde 5 - Öğrencilerin araştırmalarında / ödevlerinde atıf verme, alıntı yapma ve kaynak gösterme kurallarını süreğen olarak uygulayıp uygulamadığının kontrolü öğretmenler tarafından sağlanmalıdır.
Madde 6 - Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ortaya konulan Okul Kütüphaneleri Yönetmeliği günümüzün modern teknik, yöntem ve uygulamaları dikkate alınarak tekrar gözden geçirilmelidir.